مفهوم امانت

یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَخُونُواْ اللَّهَ والرَّسُولَ وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِکُمْ وَ أَنتُمْ تَعْلَمُونَ   (انفال، 27)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! به خدا و پیامبر خیانت نکنید و آگاهانه به امانت‏هاى خود خیانت نورزید.

 

در فرهنگ قرآن، امانت مفهوم وسیعى دارد و تمام شئون زندگى سیاسى، اجتماعى و اخلاقى را شامل مى‏شود از جمله:
 الف) تمام نعمت‏هاى مادّى و معنوى مثل مکتب، قرآن، رهبر، فرزند وآب وخاک.
 ب) اهل‏بیت پیامبرعلیهم السلام.( ملحقات احقاق‏الحقّ، ج 14، ص 564)
 ج) هم خودمان، امانت براى خویشتنیم، «انّکم کنتم تختانون أنفسکم»( بقره، 187) و هم جامعه براى ما.
 د) انفال، غنائم، خمس، زکات و اموال عمومى. (ورود آیه در سوره انفال وغنائم جنگ بدر)
 ه) امام‏باقرعلیه السلام فرمود: احکام دین، فرائض و واجبات الهى، امانت است.( تفسیر نورالثقلین)
 و) حکومت ومسئولیّت.
 بنابراین نافرمانى و ادا نکردن حقوق و وظایف خود در ارتباط با این امانت‏ها، خیانت است، چنانکه ابن عبّاس مى‏گوید: هرکس چیزى از برنامه‏هاى اسلامى را ترک کند، یک نوع خیانتى به خدا و پیامبر مرتکب شده است.( تفسیر نمونه) همان گونه که پیشى گرفتن ناصالحان بر صالحان در مسئولیّت‏هاى اجتماعى، خیانت به خدا و رسول و مسلمانان است.
پیامبراکرم‏صلى الله علیه وآله فرمودند: کسى که در امانت خیانت کند در حقیقت منافق است، هرچند روزه بگیرد و نماز بخواند و خود را مسلمان بداند. و امام صادق‏علیه السلام فرمودند: نماز و روزه‏ى مردم شما را نفریبد، زیرا گاهى همه‏ى آنها از روى عادت است. مردم را با راستگویى و اداى امانت امتحان کنید و بشناسید.( کافى، ج‏2، ص‏104)
خیانت نکردن در امانت از وظایف و حقوق انسانى است، بنابراین حتّى به امانت غیر مسلمان هم نباید خیانت کرد.